Oyun Karnesi: Milliyet (2001-2014)

Oyun dünyasını oluşturan bireyler olarak ana akım Türkiye medyasının (aslında genel olarak dünya genelindeki ana akım medya da diyebiliriz) video oyunlarını ele alış şeklinden memnun olmadığımız zaman zaman gündeme gelen konulardan biridir. Ancak bu konuda elle tutulur empirik veri gerçekten çok azdır. Bundan yola çıkarak oluşturduğum “Oyun Karnesi” serisinde Türkiye’deki ana akım medyanın video oyunlarını ele alış yoğunluğunu ve şeklini ele almaya çalışacağım.

1926 senesinde yayın hayatına başlayan Milliyet gazetesi, günümüzde tiraj olarak Türkiye’deki ilk 10 gazetenin arasında bulunmaktadır [1]. Ancak gazetenin dijital yansıması olan Milliyet.com.tr İnternet sitesi, aylık comScore verilerinde haber siteleri arasında sık sık birinci sıraya yerleşmektedir [2].

2014 senesi içinde Milliyet.com.tr, yayınladığı video oyunlarını ilgilendiren haberleri “Oyun Dünyası” isminde bir alt sayfada topladı [3], bu sayfada sunulan en eski haberin tarihi 27 Mart 2014 olarak görünmektedir [4], bu bağlamda sayfanın açılış tarihini bu tarih olarak kabul edebiliriz.

Milliyet.com.tr bu uygulamadan önce 2011 senesinde video oyun haberlerini Teknoloji başlığı altında Oyun altbaşlığına toplamaya başlamış, 2012 ve 2013 senelerinde ise Tamindir Oyun isimli haftalık bir video oyun haber başlığı içeriği sunmuştu.

METODOLOJİ

Milliyet.com.tr’nin kullanıcılarına sunduğu Milliyet Arşiv uygulaması üzerinden sitenin 2001 ve 2014 arasında video oyunları, mobil oyunlar, bilgisayar oyunları ve dijital oyunlar konulu haberleri elenmiştir. Bu haberler semiyotik bir çalışma ile pozitif, negatif ve nötr olarak ayrıştırılmıştır. Verilerden görüleceği üzere haberlerin büyük bir kısmını nötr dile sahip ürün ve çıkış haberleri oluştururken, içinde negatif ifadeler geçen ürün ve çıkış haberleri (örneğin; “Suç simülasyonu GTA’nın yeni sürümü çıkıyor”) negatif olarak değerlendirilmiştir. Bir başka örnekte “Seri katil Dexter’ın Eylül’de Facebook oyunu geliyor” başlığı negatif olarak işaretlenmiştir, çünkü haber basitçe “TV Dizisi Dexter’ın oyunu” olarak da verilebilirdi, bunun yerine oyun kavramı bir suç kavramı ile ilişkilendirilerek haber verilmiştir. Haberin pozitif değerlendirilmesi için oyunların iyi özellikleri, yararları, ya da pozitif yönlerinin altı çizilmesi gerekiyordu (örneğin sadece; “Satış rekorları kırdı” tarzı bir haber pozitif olarak kabul edilmedi, nötr olarak işaretlendi).

Daha sonra bu haberler içeriksel bir değerlendirmeye alınmıştır. Bu içeriksel çalışma sonucu haberlerin 5 ana kategoride toplanabildiği ortaya çıkmıştır. Buna göre bu kategoriler şunlardır;

Tanıtım / Sektörel: Çoğunlukla Nötr haberlerin yer aldığı bir kategoridir. Sektörel bilgiler (satış rakamları), yeni ürün tanıtımları ve videoları gibi haberler bu kategoride yer almaktadır. 2009 ve sonrasında bu kategoride firmaların basın bültenlerinin de ağırlık kazanmaya başladığı gözlemlenmiştir.

Suç / Şiddet / Cinsellik / Sakıncalı İçerik: Video oyunlarının suç, şiddet, cinsellik ve sakıncalı içeriklerle ilişkilendirildiği haberler bu kategoriye alınmıştır. Ayrıca “oyun yüzünden kavga” ya da “oyun oynarken çocukları ölen ebeveynler” gibi haber başlıkları da bu kategoriye alınmıştır.

Şu Garip Oyuncular: Oyunlarla ilgili pozitif ya da negatif sayılamayacak, ancak oyuncuların ve oyun dünyasının “garipliklerini” anlatan haber serileri bu kategoridedir. Örnek olarak “Putin bilgisayar oyunu oluyor, oyunda zombileri öldürecek” ya da “Yeni çıkan oyunu alabilmek için geceyarısından itibaren kuyruğa girdiler” gibi haberler bu kategoriye alındı.

Gelişime Yardımcı Oluyor: Oyunların çocuk gelişimi için ya da yetişkinlerin hayatında fayda sağlayabileceğini ortaya koyan haberler bu kategoriye alındı. Ancak bu haberlerde bile karmaşık bir yapı bulunuyor, örneğin başlığı “Oyun Oynamak İş Performansını Arttırıyor” olan bir haberin alt başlığı ise şu şekilde; “Hep şiddet ve kötü alışkanlıkları aşılamasıyla anılan video oyunları bu sefer pozitif bir yönü ile gündeme geldi”. Yani pozitif bir haberin içinde dahi önce negatif çağrışımlar anılıyor.

Sağlık Sorunları Yaratıyor: Oyun oynamanın çocuklar ve yetişkin bireyler üzerinde yarattığı sağlık sorunlarını anlatan haberler belli bir kategori olarak öne çıkıyor. Bu haberler özellikle çocuklarda obezite ve evde çok vakit geçirme konularına odaklanmaktadır.

VERİLER

2001 ve 2003 arasında uygun haber bulunamamıştır.

2014 Mart ayında Oyun Dünyası uygulaması yayına başladığı için sadece Ocak ve Şubat verileri sonuçlara dahil edilmemiştir, ayrıca Oyun Dünyası haberleri de verilere dahil edilmemiştir.

Milliyet.com.tr senelere göre video oyunu haberi adedi

Milliyet.com.tr video oyun haberlerinin senelere göre p/n/ö dağılımı

2004-2013 arasında Milliyet.com.tr video oyunu haberlerinin toplamının kategorik dağılımı

2004-2013 arasında Milliyet.com.tr video oyunu haberlerinin kategorik dağılımı

2004-2013 arasında Milliyet.com.tr video oyunu haberlerinin senelere göre kategorik dağılımı

KISA DEĞERLENDİRME

Verileri kısaca değerlendirirsek şu sonuçları gözlemleyebiliriz;

– Ana akım medyanın video oyunlarına olan ilgisi zaman geçtikçe artmaktadır, özellikle 2010’dan sonra sürekli bir yükseliş eğilimi gözlemlenebilir.

– Ana akım medyada video oyunları ile ilgili negatif haberler, pozitif haberlerin sürekli önünde bulunmaktadır, 2006’dan sonra bu eğilimde bir değişiklik gözlenmemiştir.

– Sektör ve ürün çıkış haberleri ana akım medyada gittikçe artan oranda yer bulsa da, negatif / pozitif haber oranına baktığımızda aynı medyanın ürün ve çıkış haberlerini sunduğu ürünlerin faydalarına aslında o kadar da inanmadığı söylenebilir.

– Tanıtım ve sektörel haber kategorisini bir kenara bırakırsak, oyunlar en fazla Suç-Şiddet-Cinsellik temaları ile gündeme gelmektedir. Bu haberleri oyun endüstrisi ve oyunlarla ilgili ilginç haberler izlemektedir. “Oyunlar gelişime faydalıdır” ve “sağlık sorunları yaratır” haberleri ise neredeyse eşit oranlarda seyretmektedir.

– 2008 senesinde ciddi bir “oyunlar sağlığa zararlı” trendi başlamışken bu trend 2009-2011 arasında “suç-şiddet-cinsellik içeriyor” trendine dönüşmüştür. 2012-2013 senelerinde ise sektörün gözle görünür biçimde büyümesi ve oyunların hayatımızda daha fazla yer bulması ile bu negatif haberlerin biraz geri çekildiğini ya da sektörel tanıtım haberlerinin arasında kaybolduğunu gözlemleyebiliriz.

Milliyet.com.tr’de çıkan oyun bölümü reklamı

REFERANSLAR

[1] Medyatava Tiraj Verileri (18-24 Ağustos 2014) http://www.medyatava.com/tiraj

[2] Milliyet.com.tr (5 Haziran 2014) İnternet, cep, tablet açık ara lider Milliyet http://www.milliyet.com.tr/internet-cep-tablet-acik-ara/ekonomi/detay/1907152/default.htm

[3] http://www.milliyet.com.tr/oyundunyasi/

[4] Milliyet.com.tr (27 Mart 2014) Tüm Kötüler Birleşti http://www.milliyet.com.tr/tum-kotuler-birlesti-oyundunyasi-1858129/

Oyun Karnesi: Milliyet 2001-2014